Düdük çaldı ve 2022 Dünya Kupası, Katar’da tüm yolsuzluk, yasaklamalar ve iş cinayetleri iddiaları arasında başladı. Tarihinde ilk kez Kasım-Aralık aylarında gerçekleştirilen ve ev sahibi ülkenin içerisinde bulunduğu iklim kuşağı sebebiyle klimalı stadyumlarda oynanacak olan turnuva pek çok özelliğiyle dikkat çekiyor.
Dünya Kupası’nın Katar’da, kış aylarında yani Avrupa futbol sezonunun ortasında düzenleneceğinin açıklanması pek çok tartışmayı beraberinde getirmişti. İşin sportif kısmı bir yana organizasyonun Katar'a verilmesiyle alakalı rüşvet iddiaları da gündeme gelmiş, dönemin Fifa Başkanı Sepp Blatter'e yönelik protesto düzenlenmişti.
Turnuva hazırlık sürecinde Katar'da stadyum inşaatlarında işçilere uygulanan kötü muamele ve iş cinayetleri üzerine ortaya atılan söylentiler kamuoyunun tepkisini çekmişti. Günümüze geldiğimizdeyse Katar'da Dünya Kupası hazırlık sürecinde 6500'den fazla yabancı işçinin hayatını kaybettiği iddia ediliyor. Tüm bu tartışmaların Kupa'ya daha başlamadan gölge düşürdüğünü söylemek yanlış olmaz.
Sahne Taraftarların
Dünya Kupaları pek çok rengin ve sesin buluştuğu, karnaval tadında geçen, stadyumlardan sokaklara taşan bir etkinlik olmasıyla hafızalara kazınmıştır. Ancak teoride dini yönetim şeklini benimsemiş olan Katar’da taraftarlar bekledikleri atmosferi bulamayacaklar gibi görünüyor. İlk gelen haberler de taraftarların beklenen ilgiyi göstermediği yönünde.
Bu noktada, ev sahibinin pek çok farklı organizasyonda gördüğümüz kiralık seyirci kartını oynamış olduğu, günlük ücret karşılığı ülkede dünya kupası atmosferi yaratmak adına taraftarlar kiraladığı iddia ediliyor.
Ancak bu ve üstteki tüm konular aslında girizgah... Bu yazıda sizlere geçmişten bugüne Dünya Kupası dönemlerinde yayınlanmış olan kampanyalardan bahsetmek istiyorum.
Dünya'nın Sahnesi
Dünya Kupası, gerek tarihi değeri ve barındırdığı onlarca hikayeyle gerekse futbolseverlere sunduğu 1 ay süren keyifle dünyada spor denince akla gelen ilk organizasyonlar arasında yer alıyor. İkinci Dünya Savaşı senelerinden, ev sahibi ülkeye iltica başvurusunda bulunan futbolculara bu turnuva acı-tatlı pek çok insan hikayesini barındırıyor.
İnsanlığın son 100 senesine eşlik etmiş olan Kupa'nın tabii ki ticari değeri de oldukça büyük. Statista'nın verilerine göre devre arası reklamları adeta sektörün her sene vitrini haline gelen Super Bowl ve bir diğer spor geleneği Olimpiyatlarla kıyaslandığında Dünya Kupası'nın eriştiği kitle çok daha büyük. Konuyla ilgili detaya ulaşmak için, buraya tıklayabilirsiniz.
Kampanyalar
Günümüzden geriye dönüp belirli kategoriler altında kampanyaları incelemek her zaman benim için keyifli olmuştur. Bu yazının devamında taraması yaptığım dünya kupası kampanyaları arasından gözüme takılanları sizler için listeledim.
Nike | 1998 Brezilya Havalaanı'nda
Brezilya her kupanın sıradışı ve sempatik takımlarından biridir. 1998 Fransa'ya gidilirken kadrosu oldukça mahir ayaklara sahip olan Sambacılar, Nike'ın reklam filminde buluşmuştu.
Reklam filmi o kadar akıllarda yer etmişti ki, 20 yıl sonra 2018 Dünya Kupası öncesi Brezilya için hazırlanan filmde ilk reklamın ve takımın yıldızı olan Ronaldo ikonik gol kaçırma aynı sahnesini canlandırmıştı.
Aldi | “Feast of Football”
Nike'ın 1998 Brezilya reklamı reklamcılar için o kadar akılda kalıcı olmuştu ki, 2022 Dünya Kupası ve tatil döneminin bir araya gelmesiyle birlikte yaratıcı reklam çalışmalarıyla tanınan ALDİ, Feast of Football videosunu yayınladı. Bu içerikte farklı sebze ve meyveler Nike'nın ünlü reklamına gönderme yaparak havaalanı içerisinde buruşturulmuş bir gazeteyle hünerlerini sergiliyordu.
Adidas | José +10 2006 Dünya Kupası
Sokakta futbol oynarken gol atan çocuklar favori futbolcularının isimlerini haykırır, onların oynayış tarzlarını, vuruşlarını ve hatta gol sevinçlerini taklit ederler. Futbol her ne kadar profesyonel bir spor olsa da onu özel kılan şey içerisinde barındırdığı amatör ruhtur. 2006 Adidas reklamında sokakta top oynayan çocukların kendi aralarında takım kurmaları esnasında o dönemin yıldızlarını ve futbol efsanelerini paylaşarak mahalle maçına başlamaları fikri bu iki dünyayı bir araya getirmişti. Zinedine Zidane, Michael Ballack'tan Franz Beckenbauer ve Michael Platini'ye futbol topunun dünyaya armağan ettiği pek çok ismi barındıran Adidas'ın reklamı kendisine unutulmaz Dünya Kupası reklamları arasında önemli bir yere sahip.
Coca Cola | Maradona
Dünya futbol tarihinin en iyilerinden biri olan Diego Armando Maradona, kısa boyu, büyülü bilekleri, hızlı çalımlarıyla defansların korkulu rüyasıyken bir yandan da saha dışında da kitleleri peşinden sürükleyebilecek bir idol haline gelmişti. Defans oyuncuları onu durdurabilmek adına zaman zaman aşırıya kaçıyor, faullerin dozajını artırıyordu.
Maradona 86'da ülkesine kupayı getirmeden önceki turnuvada Coca Cola reklamında, bir maç sonu yorgun halde sahayı terk ederken küçük bir çocukla karşılaşıyor.
FoxSports | 2022 Tatil Sezonu & Futbol
Son zamanlarda sıkça futbolun Amerikanizasyonu söylemini duyar olduk. Burada kulüp yönetimlerinden, kulüplerin ve oyunun pazarlanmasına kadar pek çok ayrıntıyı içeren bir mindset değişimine işaret edildiğinden şüphe yok.
Dünya Kupası tarihinin değişmesi takımların formu, alışkanlıklar üzerinden okunsa da işin Amerika tarafına baktığımızda bu tarih değişikliğinin futbolun Amerika'ya pazarlanması adına da önemli bir adım olduğunu görüyoruz. Sanıyorum futbol Amerika dışında gelişen, kabul gören ve anaakım olma başarısına erişen yegane şey.
FoxSports Noel Baba'nın planlarının Dünya Kupasıyla çakışması üzerine bir anlatı kurup başrole Madmen'den hatırladığımız Jon Hamm'i getirmiş.
İzlemek için tıklayın.
Carlsberg | Old Lions
Her Dünya Kupası öncesi İngiltere, taraftarlarına futbol, kupa evine geri dönüyor tezahüratlarını ettirir. Futbolun beşiği olarak tanımlanan Ada, tarihinde yalnızca 1 kez mutlu sona erişebilmiş. Carlsberg, 2010 Dünya Kupası Öncesi aralarında 66 senesinde kupayı Birleşik Krallık'a da getirmiş olan Bobby Charlton, Jackie Charlton gibi efsanelerin de olduğu ekibi bir araya getirdi ve unutulmaz bir işe imza attı.
İzlemek için tıklayın.
Bonus | Louis Vuitton - Victory is a State of Mind
Dünya Kupası'na günler kala Louis Vuitton bombayı patlattı ve futbolun son 20 yılına damga vurmuş Cristiano Ronaldo ve Lionel Messi'yi Annie Leibovitz'in objektifinden paylaştı. Vuitton markalı bir sandık, çanta üzerinde satranç oynarken fotoğraflanan ikilinin görseli, Victory is a State of Mind notuyla paylaşıldı. Bu görsel unutulmazlar arasındaki yerini şimdiden aldı.
Bonus #2 | BrewDog - Antisponsor
BrewDog 2022 Dünya Kupası öncesi dikkat çeken bir işe imza atarak aktivist marka kavramının altını doldurdu. Kendisini Dünya Kupası'nın antisponsoru olarak niteleyen firma turnuva sürecince Lost Lager ürününden elde edilecek karın insan hakları derneklerine bağışlayacağını açıkladı. Yazının ilk kısmında da Katar'ın insan hakları ihlallerine dair kamuoyunda bir tepki olduğunun altını çizmiştim.
Son Söz
Dünya Kupası futbolseverler için bir cazibe noktası olduğu kadar hedef kitlelerinde futbolseverler olan firmalar için de şüphesiz öyle. Her dört senede bir düzenlenen bu şölen bakalım önümüzdeki yıllarda özellikle Amerikalılar'ın yani doğal olarak bu pazara hizmet veren şirketlerin ilgisinin artışı ve daha büyük özgürlükler sunan sosyal medya & viral kampanyaların yaygınlaşmasıyla ne gibi yaratıcı işler ortaya çıkaracak?
Bu yazıyı hazırlarken pek çok siteyi taradım bunların listesi:
- www.thedrum.com/news/2022/10/27/are-these-the-greatest-world-cup-ads-ever
- www.soccerbible.com/advertising-branding/2022/the-greatest-world-cup-ads-of-all-time/
- www.aberdeenlive.news/whats-on/brewdog-launch-protest-against-qatar-7794808
- www.marketingweek.com/top-10-best-ever-world-cup-ads/
- www.soccerbible.com/advertising-branding/2022/the-greatest-world-cup-ads-of-all-time/
- campaignme.com/qatar-2022-top-five-ads-from-past-world-cups/
- www.statista.com/chart/28766/global-reach-and-tv-viewership-of-the-fifa-world-cup/
- www.mirror.co.uk/sport/football/news/nike-release-brilliant-brazil-themed-12654939
- www.aberdeenlive.news/whats-on/brewdog-launch-protest-against-qatar-7794808